Op 29 mei vond de eerste Publiekskunstlezing van het Alzheimer Centrum Groningen i.o. in het Universitair Medisch Centrum Groningen plaats.
Prof. dr. Sophia de Rooij, internist-geriater en directeur Alzheimer Centrum Groningen i.o., heette de genodigden welkom en opende samen met mw. Bron-Boterman de expositie ‘Opdat we niet vergeten’ van Remke Warnaar. De expositie toont verschillende foto’s van gerechten en bijbehorende ingrediënten. De recepten zijn afkomstig van mensen met dementie en hun familie. De vraag ‘Wat heeft u gisteren gegeten?’ was de aanleiding. De expositie werd mede mogelijk gemaakt door Stichting Vrienden van het UMCG en Stichting Effectieve Ouderenzorg.
Mensen met de diagnose dementie gaan steeds meer vergeten. Uiteindelijk ook de gewone dingen, zoals wat ze gisteren hebben gegeten. Het is al bekend dat samen eten een belangrijke sociale factor is voor welzijn en welbevinden. Geuren en smaken kunnen voor iemand met dementie ‘voertuigen’ zijn om herinneringen op gang te brengen. Ook de gesprekken over eten van vroeger kunnen mooie herinneringen oproepen.
Na de opening sprak prof. dr. Peter De Deyn, neuroloog en directeur Alzheimer Research Centrum Groningen, over kunst en dementie. Kunst is ‘het product van creatieve menselijke uitingen’ en kan veel verschillende vormen aannemen. Er zijn ook veel verschillende vormen van dementie en bij sommige vormen kan de artistieke en creatieve vaardigheid van de dementerende zich verder ontwikkelen. Mensen die nooit eerder kunst maakten, worden creatiever naarmate de dementie zich vordert. Door eerder gemaakte met later gemaakte kunstwerken te vergelijken ziet men het effect van dementie op de creativiteit.
Drs. Jeroen de Vries, neuroloog in het UMCG, sprak in zijn voordracht over het stellen van de diagnose dementie. Het stellen van de diagnose dementie is geen eenvoudige: het is het samenstellen van veel verschillende puzzelstukjes dat bij elkaar dementie kán zijn, maar ook wat anders. Vergeetachtigheid is een symptoom van dementie – maar niet iedereen die weleens wat vergeet heeft gelijk dementie. Een cognitieve screening helpt de professionals hierbij om duidelijk te krijgen of het om dementie gaat of niet. Bij een cognitieve screening vult de patiënt een vragenlijst in; deze gaat voornamelijk over oriëntatie en feitenkennis. Daarnaast helpen ook MRI-scans van de hersenen om de juiste diagnose te stellen. Uiteindelijk is het een hele (genees)kunst om de juiste diagnose te stellen. De presentatie kunt u hier bekijken.
Prof. dr. Richard Oude Voshaar vertelde vervolgens over depressie en dementie. Mensen die een depressie hebben doorgemaakt hebben een tweemaal grotere kans om later dementie te ontwikkelen. Internationale wetenschappers zeggen dat het ‘uitroeien’ van depressies kan leiden tot minder mensen met dementie. Maar volgens prof. dr. Oude Voshaar kan een depressie ook een eerste symptoom van dementie zijn en overschat huidig onderzoek de rol van depressie bij de ontwikkeling van dementie. Over het behandelen van depressie bij dementie is prof. dr. Oude Voshaar duidelijk: uiteindelijk zal elke patiënt een persoonlijk advies moeten krijgen. Zie hier de presentatie van prof. dr. Oude Voshaar.
drs. Elske Marije Abma, internist ouderengeneeskunde, ging in gesprek met een patiënt en haar man over het leven na de diagnose dementie. mw. Abma en haar patiënt kennen elkaar inmiddels vijf jaar en spreken altijd Fries bij het polibezoek. Het is ook vijf jaar geleden dat bij de patiënt de diagnose dementie werd vastgesteld. Maar ook mét dementie verandert er soms weinig: op de vraag hoe het met haar gaat antwoordt ze steevast ‘heel goed.’
Toen de patiënt voor het eerst hoorde dat ze de diagnose dementie had gekregen was ze boos en verdrietig, maar ze wist deze gevoelens aan de kant te schuiven. En dat zie je aan haar: ze is en blijft positief. Haar man (76), mantelzorger, werkt nog steeds in het UMCG en hij geeft eerlijk toe dat hij het ook prettig vindt om er soms even tussen uit te kunnen. Hij gaat bijvoorbeeld twee keer per jaar in het buitenland vissen met zijn zoon. Hij belt dan elke dag een paar keer om zijn vrouw tot rust te stellen. Inmiddels komt de thuiszorg ook langs op dagen dat meneer afwezig is. Als mantelzorger is het belangrijk om ook tijd en ruimte voor jezelf vrij te maken – mw. Abma bevestigt dit.
Maar ook samen ondernemen ze nog veel. Lichamelijk is er weinig aan de hand en zo fietsen ze samen door wind en weer, regen of geen regen, nog zo’n 7.000 kilometer per jaar – waaronder naar de polikliniek van het Universitair Medisch Centrum Groningen. En meneer sluit het gesprek dan ook toepasselijk af met de woorden ‘keep going.’
Afsluitend sprak prof. dr. Sophia de Rooij over het Hospital at Home zorgprogramma – ziekenhuiszorg thuis. Meer mensen met geheugenstoornissen, waaronder dementie, willen namelijk langer thuis blijven wonen. Maar na een acute ziekte komen deze mensen vaak via het ziekenhuis terecht in het verpleeghuis. Hospital at Home moet hier verandering in brengen – na een bezoek aan de Spoedeisende Hulp kan de patiënt weer naar huis en komen o.a. de ziekenhuisdokter, verpleegkundige en fysiotherapeut thuis langs. Het ziekenhuis en de huisarts hebben ondertussen veel contact met elkaar en zodra de patiënt helemaal hersteld is, zal het ziekenhuis zich terugtrekken en wordt de patiënt ‘ontslagen’ uit Hospital at Home. Zie hier de presentatie van prof. dr. Sophia de Rooij over Hospital at Home.
Voor meer informatie over het Hospital at Home zorgprogramma verwijzen wij naar de website www.hospitalathome.nl. Binnenkort kunt u hier ook het Hospital at Home- stripverhaal vinden, welke gepresenteerd werd op de Publiekskunstlezing van het Alzheimer Centrum Groningen i.o.
De expositie ‘Opdat we niet vergeten’ is te zien op de 3e verdieping van de Z-gang in het Universitair Medisch Centrum Groningen. Bij elke foto hangt een kaartje met het recept om mee te nemen en thuis te proberen. Voor vragen en/of meer informatie kunt u mailen naar acg@umcg.nl.
